علامت اختصاری میلگرد

برای تشخیص هر نوع مقطع فولادی لازم است از مشخصه‌هایی کمک گرفت که با آن‌ها به کلیه خواص فیزیکی، مکانیکی، روش تولید و حتی نوع آج میلگردها پی برد. از این رو لازم است پیش از این، در مورد علائم اختصاری میلگردها بدانیم زیرا در بسیاری از مواقع افراد پس از مشاهده قیمت میلگرد و اقدام به خرید این مقطع فولادی ابتدا سعی می‌کنند با شناسایی علامت‌های اختصاری روی هر میلگرد، اطمینان حاصل کرده و خرید خود را نهایی کنند به همین سبب در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

علائم اختصاری میلگرد چیست؟

علائم اختصاری میلگرد، نشانه‌هایی هستند که روی بدنه هر شاخه از میلگرد حک می‌شوند و اطلاعات مهمی در رابطه با کارخانه‌ های فولادی تولیدکننده، روش تولید، اندازه‌ آج، قطر و نوع میلگرد را ارائه می‌دهند. این علائم شامل ترکیبی از حروف و اعداد انگلیسی هستند که برای تفسیر آن‌ها، لازم است با معنای هر حرف و عدد آشنا باشیم.

روش‌های خواندن و تشخیص علامت اختصاری میلگرد

به‌طور کلی، علائم اختصاری میلگرد از سه بخش تشکیل شده‌اند:

1. بخش اول، نشانه‌ کارخانه‌ تولیدکننده میلگرد: این قسمت معمولا از یک یا چند حرف انگلیسی تشکیل شده است که مخفف نام کارخانه یا برند آن است. برای مثال، حرف E نشانه‌ کارخانه‌ فولاد اصفهان، حرف K نشانه‌ کارخانه‌ فولاد خوزستان و حرف Z نشانه‌ کارخانه‌ فولاد زرند است.
2. بخش دوم، نشانه‌ نوع آج میلگرد: این بخش از یک حرف انگلیسی تشکیل می­شود که نوع و اندازه‌ آج میلگرد را مشخص می‌کند. به‌عنوان مثال، حرف J نشانه‌ میلگرد آج‌دار مارپیچ با آج 340، حرف C نشانه‌ میلگرد آج‌دار جناغی با آج 400 و حرف S نشانه‌ میلگرد آج‌دار مرکب با آج 500 است.
3. بخش سوم، نشانه‌ روش تولید میلگرد: این بخش نیز از یک حرف انگلیسی تشکیل شده است‌ که روش فرآیند تولید میلگرد را نشان می‌دهد. مثلا حرف T نشانه‌ تولید به روش ترمکس یا خنک‌کاری، حرف U نشانه‌ تولید به روش آلیاژسازی و حرف A نشانه‌ تولید به روش استاندارد مندرج در کارت شناسایی محصول است.

با توجه به این توضیحات، می‌توان علائم اختصاری میلگرد را به­‌صورت زیر تفسیر کرد:

• علامت ECT: نشانه‌ میلگرد تولید شده توسط کارخانه‌ فولاد اصفهان، با آج 400 و روش تولید ترمکس
• علامت KUA: نشانه‌ میلگرد تولید شده توسط کارخانه‌ فولاد خوزستان، با آج 500 و روش تولید آلیاژسازی
• علامت ZSA: نشانه‌ میلگرد تولید شده توسط کارخانه‌ فولاد زرند، با آج 500 و روش تولید استاندارد

میلگردهای ارزان و باکیفیت بازار کدامند؟

علائم اختصاری کارخانه‌های تولیدکننده میلگرد در ایران و خارج از کشور

ذوب آهن اصفهان (ESCO)

علامت ESCO بر روی میلگردهای تولیدی کارخانه ذوب آهن اصفهان به این معنا است که میلگرد تولید شده دارای آج جناغی و روش آلیاژسازی است. این میلگرد همچنین دارای آج ۴۰۰ است که میزان مقاومت کششی میلگرد بر حسب مگاپاسکال را نشان می‌دهد. این مقاومت بیانگر توانایی میلگرد و تحمل آن در برابر بارهای کششی است که برای ساخت سازه‌های مقاوم و ایمن ضروری است.

درپاد تبریز (D)

این کارخانه بر روی میلگردهای خود تنها یک حرف D به‌­عنوان علامت اختصاری حک می‌کند. این حرف به‌صورت مورب در بین آج‌های میلگرد قرار دارد. این حرف نشان‌دهنده‌ نام کارخانه درپاد تبریز است. میلگردهای درپاد تبریز دارای آج‌های ساده مارپیچ هستند که به شکل یک خط موج‌دار روی میلگرد حک شده‌اند.

مجتمع فولاد آذربایجان (میانه) FF

این کارخانه بر روی میلگردهای خود تنها دو حرف F به­‌عنوان علامت اختصاری حک می‌کند. این دو حرف به سمت یکدیگر هستند و در بین آج‌های میلگرد قرار دارند.  FFنشان‌دهنده‌ نام کارخانه فولاد آذربایجان میانه است. عددی که پس از FF قرار می‌گیرد نشان‌دهنده‌ سایز میلگرد بر حسب میلی‌متر است.

میلگردهای فولاد آذربایجان میانه دارای مقاومت کششی 400 مگاپاسکال هستند که به اختصار A3 نامیده می‌شود.

فولاد ناب تبریز  FNT

پیش از علامت FNTیک عدد درج می‌شود که نشان‌دهنده سایز میلگرد است و بر حسب میلی‌متر مربع بیان می‌شود که معادل مساحت مقطع عرضی میلگرد است. پس از علامت FNT یک کد دو حرفی نیز درج می‌شود که نشان‌دهنده نوع آج و روش تولید میلگرد است.

فولاد ظفر بناب (ZN)

علامت اختصاری ZN CT مختص میلگرد ظفر بناب است که به‌صورت آج­دار جناغی و با فرآیند خنک‌کاری شده تولید می‌شود. حرف C نشان­دهنده اندازه آج 400 است که بر حسب میلی‌متر مربع اندازه‌گیری می‌شود. حرف T نشان دهنده روش تولید ترمکس یا خنک کاری است که باعث افزایش مقاومت میلگرد می‌شود. عددی که پس از علامت اختصاری می‌آید، بیانگر سایز میلگرد بر حسب میلی‌متر است.

آذر فولاد امین  (AFA)

علامت اختصاری میلگرد آذر فولاد امین (afa) به شکل زیر است:

AFA + نوع آج + روش تولید

مثلاً علامت اختصاری میلگرد آذر فولاد امین با آج ۴۰۰ و روش تولید ترمکس به­‌صورت AFACT خوانده می‌شود. در این علامت اختصاری، حرف C نشان‌دهنده نوع آج و حرف T نشان‌دهنده روش تولید است.

آریا ذوب (Aria)

ARIA علامت اختصاری این مجتمع صنعتی است که بر روی انواع میلگردهای تولیدی آن حک شده و علامت به تمایز و تشخیص بهتر محصولات این کارخانه کمک می‌کند.

آناهیتا گیلان  (AG)

میلگرد آناهیتا با علامت AG شناخته می‌شود که مخفف نام کارخانه آناهیتا گیلان است. روش تولید به سبک آلیاژسازی با حرف U در انتهای علامت اختصاری این میلگرد نشان داده می‌شود.

میلگرد آناهیتا از نوع آجدار مارپیچ است که دارای آج 340 میلی‌متر مربع است. این نوع آج با حرف J در انتهای علامت اختصاری میلگرد مشخص می‌شود. سپس قطر میلگرد با عددی که بعد از حروف AG درج می‌شود، مشخص می‌شود.

فولاد ارگ تبریز  (FAT)

پس از حروف اختصاری FAT، سایز میلگرد به‌صورت عددی ذکر می‌شود. برای مثال، FAT12 به معنای میلگرد ارگ تبریز با قطر 12 میلی‌متر است. در ادامه علامت FAT، دو حرف دیگر نیز وجود دارد که نوع آج و روش تولید میلگرد را مشخص می‌کنند. این دو حرف CT هستند که به ترتیب، به معنای آج 400 و تولید به روش ترمکس است.

سرمد ابرکوه یزد  (SAIS)

حروف SAIS نشان دهنده نام کارخانه فولاد سرمد ابرکوه است. در ادامه حرف C و حرف T که پس از حرف اختصاری می‌آیند، نشان‌دهنده نوع آج میلگرد و روش تولید میلگرد را مشخص می­کنند سپس عددی که پس از حروف CT قرار می‌گیرد، نشان­دهنده اندازه قطر میلگرد بر حسب میلی‌متر است.

فولاد احرامیان یزد (YRM)

-علامت اختصاریYRM  نشان­دهنده نام کارخانه فولاد یزد رضوی است. سپس حروف CT  که پس از آن می‌آیند نیز، نشان‌دهنده تولید به روش ترمکس و داشتن آج جناغی با آج ۴۰۰ هستند. ضمن آنکه عددی که بعد از حروف CT قرار می‌گیرد اندازه قطر میلگرد بر حسب میلی‌متر را نشان می‌دهد.

فولاد امیرکبیر خزر  (AKS)

میلگرد مجتمع فولاد امیرکبیر خزر با نشان AKS شناخته می‌شود. این میلگرد با آج جناغی و با استفاده از فرآیند ترمکس تولید می‌شود.

آریان فولاد (AS)

نماد AS مختص میلگرد آریان فولاد است. پس از آن، حروف JU  می‌آیند که مربوط به نوع آج و روش تولید هستند و به ترتیب، به نوع آج مارپیچ و تولید به روش آلیاژسازی اشاره دارند. البته نوع دیگر نمادگذاری برای میلگرد آریان فولاد وجود دارد که به شکل AS CT درج شده و بیانگر میلگرد با آج جناغی و تولید به شیوه ترمکس است.

علائم اختصاری مربوط به نوع آج

علائم اختصاری مربوط به نوع آج میلگرد، بیانگر شکل و اندازه آج‌هایی هستند که بر روی سطح میلگرد حک شده‌اند. آج‌ها به‌منظور افزایش چسبندگی بین میلگرد و بتن و جلوگیری از لغزش میلگرد در بتن استفاده می‌شوند. بر اساس استاندارد روسی، سه نوع آج معمول برای میلگرد وجود دارد:

·         آج مارپیچ (spiral): این نوع آج به‌صورت مارپیچ با زاویه 45 درجه بر روی میلگرد حک می‌شود. این آج‌ها سایز 340 میلی‌متر دارند و با حرف J نشان داده می‌شوند. برای مثال، علامت اختصاری میلگرد A36-300-J نشان‌دهنده یک میلگرد با فولاد A36، تولید شده به روش نورد گرم با قطر 300 میلی‌متر و آج مارپیچ است.

·         آج جناغی (corrugated): آج جناغی به‌صورت خمیده و موج‌دار بر روی میلگرد حک می‌شود. این آج‌ها سایز 400 میلی‌متر دارند و با حرف C نشان داده می‌شوند. مثلا علامت اختصاری میلگرد A3-250-C نشان‌دهنده یک میلگرد با فولاد A3، تولید شده به روش استاندارد با قطر 250 میلی‌متر و آج جناغی است.

·         آج مرکب (combination): آج مرکب ترکیبی از آج مارپیچ و آج جناغی است. این آج‌ها سایز 500 میلی‌متر داشته و با حرف S نشان داده می‌شوند. به‌عنوان مثال، علامت اختصاری میلگرد A4-400-S نشان‌دهنده یک میلگرد با فولاد A4، تولید شده به روش آلیاژسازی با قطر 400 میلی‌متر و آج مرکب است.

ضمن آن­که برخی از کارخانه‌های تولید میلگرد، از علامت اختصاری خود برای نشان دادن نوع آج میلگرد استفاده می‌کنند. برای مثال، کارخانه آذر فولاد امین از حرف F برای نشان دادن آج 520 میلی‌متری استفاده می‌کند. بنابراین، برای شناخت کامل نوع آج میلگرد، لازم است با علائم اختصاری کارخانه‌های مختلف نیز آشنا شوید.

علائم اختصاری مربوط به روش تولید

روش تولید میلگرد با یک حرف انگلیسی نشان داده می‌شود که می‌تواند یکی از انواع زیر را شامل گردد:

C: نورد گرم (hot rolled)، که به معنی این است میلگرد در دمای بالایی به شکل مورد نظر نورد شده است. این روش ارزان‌تر و سریع‌تر از روش‌های دیگر است، اما ممکن است باعث تغییر شکل و تنش در میلگرد شود.

D: نورد سرد (cold rolled)، به معنی این است که میلگرد پس از نورد گرم، در دمای پایین‌تری به شکل نهایی نورد شده است. این روش موجب می‌شود که میلگرد صاف‌تر، مقاوم‌تر و دقیق‌تر باشد، اما هزینه‌برتر و کندتر از روش نورد گرم است.

E: ترمکس (thermomechanically treated)، به معنی این است که میلگرد پس از نورد گرم، در دما و فشار متغیری قرار گرفته است. این روش باعث می‌شود که میلگرد بدون اینکه نیاز به آلیاژ سازی یا عملیات حرارتی داشته باشد، دارای خواص مکانیکی بهتری باشد.

S: آلیاژسازی (alloyed)، به این معنی است که میلگرد از فولادی تولید شده است که با عناصر دیگری مانند کروم، نیکل، منگنز و غیره مخلوط شده است. این روش باعث می‌شود که میلگرد دارای خواص شیمیایی و فیزیکی متفاوتی باشد، مانند مقاومت در برابر خوردگی، سختی، انعطاف‌پذیری و غیره.

مقاومت کششی میلگرد به psi یا MPa نشان داده می‌شود که برابر با نیروی لازم برای شکستن میلگرد است. مقاومت کششی میلگرد بستگی به نوع فولاد، روش تولید و عملیات حرارتی دارد.

با توجه به این توضیحات، می‌توانیم معنی علامت اختصاری میلگرد A36-300-C را بهتر متوجه شویم. این علامت نشان‌دهنده یک میلگرد با فولاد A36 تولیدشده به روش نورد گرم با سایز 300 میلی‌متر و مقاومت کششی حداقل 36 ksi است.

کلام آخر

در این مطلب، به برررسی علامت‌ها اختصاری حک شده روی میلگردها چرداختیم. برای استفاده از هرگونه مقطع فولادی باید ابتدا نیاز کارفرما را شناخت و سپس براساس آن، خرید را انجام داد. خرید میلگرد در صورتی که بتوانیم مفهوم علائم اختصاری را درک کرده و آن‌ها را دقیق بدانیم، به آسانی میسر است. بنابراین این راهنما به‌طور دقیق به تمام نکات علامت اختصاری اشاره کرده که می‌توان با آن، خرید میلگرد را در کمترین زمان ممکن انجام داد.

سوالات متداول