سیم بکسل، طنابی فلزی است که از چندین رشته از مفتول که به شکل مارپیچ دور هسته اصلی قرار دارند، ساخته شده است و کاربرد آن برای بلند کردن و کشیدن اجسام سنگین است. یک مهندس آلمانی اولین نمونه از آن را برای استفاده در بالابر معدن به جای زنجیر و طناب، ساخت و بعدها این محصول استانداردسازی و توسعه داده شد.
سیم بکسل از چه بخش هایی تشکیل شده است؟
سیم بکسل از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
- مفتول: سیم‌هایی است که به دور هم پیچیده شده و استرند را می‌سازند.
- استرند: استرندها در چند رشته به دور مغزی تابیده می‌شوند.
- مغزی یا هسته: بخشی است که طناب دور آن قرار می‌گیرند؛ جنس آن می‌تواند فولادی یا کنفی باشد. نمونه‌های کنفی، انعطاف بیشتر و نمونه‌های فولادی استحکام بیشتری دارند.
سایز سیم بکسل
قدرت تحمل این محصول در برابر فشار، سایش و خم شدن به سایز آن بستگی دارد؛ سایز این قطعه از روی اندازه‌گیری قطر آن بدست می‌آید. قیمت سیم بکسل فولادی به‌عنوان یکی از انواع این مقطع باعث شده تا بیشتر مورد استقبال خریداران قرار بگیرد.
قطر سیم بکسل
برای اندازه‌گیری قطر این طناب فلزی از کولیس استفاده می‌کنند؛ برای محاسبه دقیق‌تر، در چهار نقطه متفاوت از بخشی با حداقل یک متر طول، اندازه‌گیری انجام و میانگین 4 عدد در نظر گرفته می‌شود. دو نقطه قرارگرفته در کولیس باید بیشترین فاصله را داشته باشند.
7 سیم بکسل پرکاربرد و ویژگی های آن
این محصول براساس کاربرد دسته‌بندی زیر را شامل می‌شود:
آسانسوری
کاربرد اصلی آن در آسانسورها برای ارتباط میان کابین و وزنه تعادل است و نیروی محرکه موتور آسانسور را به کابین منتقل می‌کند. مغزی این محصول از جنس کنفی یا الیاف مصنوعی است که سبب انعطاف‌پذیری آن می‌شود؛ این قطعه باید هرچند وقت در آسانسورها توسط متخصصان بررسی شود تا در صورت مشاهده مشکلاتی چون پارگی یا ساییدگی تعویض شود. قیمت سیم بکسل آسانسوری به سایز آن بستگی دارد.
فولادی
به‌خاطر هسته فولادی، انعطاف آن کمتر است اما استحکام بسیار بالایی دارد؛ حداقل مقاومت کششی این محصول 1560 نیوتن بر متر مربع است که با حداکثر میزان در نوع استیل برابری می‌کند.
نتاب
هسته آن از جنس فولاد و گاهی استیل با بافت ریز بوده و در مقابل پیچش و تابیده شدن مقاوم است. به این خاطر اغلب در جرثقیل‌های ثابت ساختمانی استفاده می‌شود و برای حمل عمودی مناسب است. نتاب تک لا و چندلا از انواع آن است و به خاطر براق بودن به نام پوست ماری شناخته می‌شود. اطلاع از قیمت سیم بکسل نتاب، برای فعالین صنعت خودرو و جرثقیل اهمیت بالایی دارد.
استیل
ویژگی مهم آن مقاومت در برابر زنگ‌زدگی است و در محیط‌های مرطوب مانند صنایع دریایی و کشتی‌رانی کاربرد دارد؛ رنگ این قطعه نقره‌ای مایل به زرد است و در برابر حرارت مقاوم است. یک نوع آن دارای خاصیت آهن‍ربایی بوده و نوع دیگر فاقد این خاصیت است؛ همچنین، بخاطر اینکه نور را انعکاس نمی‌دهد کار کردن با آن آسان‌تر است و قیمت سیم بکسل استیل به دلیل جنس آن، بیشتر از سایر انواع آن است.
افشان
این نوع از موارد پر مصرف در کشور است. برای استفاده در صنایع سنگین مناسب نیست و به‌طورمعمول در وسایل ورزشی، ترمز موتورها، بالابرهای کوچک و ماشین‌سازی کاربرد دارد. قیمت سیم بکسل افشان نسبت به سایر انواع آن مناسب‌تر است.
روکش دار
این نوع، روکشی از جنس PVC روی لایه فولادی دارد. گمان می‌شود که این روکش می‌تواند باعث ضد زنگ شدن قطعه شود، اما اینطور نیست. کاربرد اصلی روکش برای محافظت از تماس قطعه با سطوح دیگر یا بدن انسان برای جلوگیری از آسیب (به‌طورمثال در وسایل بدنسازی) است. البته این روکش تا حدی در مقابل رطوبت و تابش خورشید نقش محافظتی دارد و جنس روکش در قیمت سیم بکسل روکش دار اثرگذار است.
هفتلا
هسته این قطعه از هفت لایه کنف تشکیل شده و دارای انعطافی بیشتری از سایر محصولات است. به خاطر مناسب بودن قیمت سیم بکسل هفتلا، این محصول طرفداران زیادی دارد و کاربردهای آن بیشتر در بالابرها، آسانسور و جرثقیل است.
انواع بافت و تاب سیم بکسل
جهت تابیدن مفتول‌ها به دور هم می‌تواند چپ‌گرد یا راست‌گرد باشد؛ همچنین استرندها نیز به‌همین‌شکل در دو جهت می‌توانند به دور هسته پیچیده شوند. باتوجه به این موارد، نوع طناب فولادی متفاوت خواهدبود:
- تاب لنگ یا یک‌طرفه: در این نوع، جهت تاب مفتول‌ها و رشته‌ها به دور هسته یکسان است. امکان باز شدن و گره خوردن آن خیلی بیشتر است و در مواردی استفاده می‌شود که هر دو انتهای سیم بکسل کنترل شده باشد. مقاومت آن در برابر سایش از نوع دوطرفه بیشتر است.
- تاب معمولی یا دوطرفه: جهت تابیده شدن مفتول‌ها مخالف جهت پیچیده شدن رشته‌ها است. مقاومت این نوع در برابر تغییر شکل دادن و باز شدن بیشتر است ولی نسبت به تاب لنگ انعطاف کمتری دارد.
- ترکیبی یا متناوب: این نوع ترکیبی از تاب یک‌طرفه و معمولی است.
نحوه بافت هم در این محصول انواع مختلفی دارد:
- سیل: در این بافت، در هر استرند قطر مفتول‌های بیرونی بیشتر از مفتول‌های درونی است؛ انعطاف آن زیاد است و در برابر سایش مقاومت خوبی دارد.
- وارینگتون: در هر استرند این نوع، مفتول‌ها به صورت یکی در میان کوچک و بزرگ هستند. مقاومت کششی این قطعه بسیار مناسب است.
- فیلر: قطر مفتول‌ها در این نوع باهم برابر بوده فقط در فاصله خالی بین آنها از مفتول نازک‌تری استفاده می‌شود.
- استاندارد: تمام مفتول‌های بکار رفته قطر یکسانی دارند؛ از این نوع در حفاری استفاده می‌شود.
سیم بکسل پیش ساخته یا غیرپیش ساخته!
در نوع پیش ساخته، رشته‌های استرند و مفتول‌ها به صورت مارپیچ تولید می‌شوند و نسبت به غیرپیش ساخته ثبات بیشتری دارند.
موارد استفاده از سیم بکسل ها
هرجایی که در صنعت نیاز به بالابردن و کشیدن اجسام باشد انواع این محصول اهمیت فراوانی دارند. کاربردهای اصلی سیم بکسل به شرح زیر است:
- در صنایع ساختمان‌سازی
- انواع جرثقیل‌ها
- کشتی‌رانی
- معدن و صنایع حفاری و پتروشیمی
- سدسازی
- ساخت پل
- آسانسورها و دیگر بالابرها
- خودروسازی، موتورها و ترمز در وسایل مختلف
- وسایل ورزشی و بدنسازی
چه عواملی بر قیمت سیم بکسل ها اثرگذار است؟
محصولاتی که در آنها از استیل به جای فولاد استفاده شده است گران‌تر هستند؛ می‌توان گفت تمام مواردی که در این مقاله گفته شد مانند نوع بافت و سایز بر قیمت سیم بکسل و انواع آن تاثیرگذار هستند.
سخن پایانی
در این مقاله به انواع سیم بکسل و کاربردهای مختلف آن پرداختیم. اگر قصد خرید این محصولات را دارید، کاربرد و شرایط محیطی موارد کلیدی در انتخاب هستند؛ همچنین باتوجه به استانداردهای لازم این کالا در مورد مقاومت آن مطمئن شوید تا ایمنی لازم را در محل کار داشته باشید.