ساب بلاست چیست و چه تفاوتی با سند بلاست دارد
ساب بلاست (Sub-Blast) روشی برای تمیزکاری، آماده‌سازی و پرداخت سطوح است که از فشار مکانیکی بالا استفاده می‌کند. در این روش، ذرات ریز از جنس‌های مختلف مانند شن، سیلیس، یا مواد ساینده دیگر با سرعت بالا به سطح مورد نظر پاشیده می‌شوند تا زنگ‌زدگی، آلودگی‌ها، رنگ قدیمی و سایر نواقص از روی سطح پاک شود. ساب بلاست به‌خصوص برای آماده‌سازی سطوح پیش از رنگ‌آمیزی، آبکاری یا پوشش‌دهی با مواد محافظتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سند بلاست چیست؟
سند بلاست (Sand Blast) یکی از رایج‌ترین روش‌های ساب بلاست است که در آن از ذرات شن یا سیلیس به‌عنوان ماده ساینده استفاده می‌شود. در سند بلاست، ذرات شن با فشار زیاد به سطح پرتاب می‌شوند و این برخورد باعث حذف لایه‌های زائد، زنگ‌زدگی و تمیز شدن سطح می‌شود.
تفاوت ساب بلاست و سند بلاست
- ماده ساینده: در سند بلاست، از شن یا سیلیس به‌عنوان ماده اصلی ساینده استفاده می‌شود، در حالی که در ساب بلاست ممکن است از مواد ساینده متنوع‌تری مانند آلومینیوم اکساید، گارنت یا حتی یخ خشک استفاده شود.
- کاربرد: سند بلاست بیشتر برای تمیزکاری سطوح فلزی استفاده می‌شود، در حالی که ساب بلاست به عنوان یک اصطلاح کلی‌تر شامل تکنیک‌های مختلفی است که برای انواع مواد (فلزات، چوب، پلاستیک و …) و کاربردهای متنوع‌تر به‌کار می‌رود.
- ایمنی: یکی از مشکلات سند بلاست استفاده از سیلیس است که ممکن است برای سلامتی مضر باشد، زیرا استنشاق ذرات ریز سیلیس می‌تواند باعث بیماری‌های ریوی شود. در مقابل، در ساب بلاست از مواد کم‌خطرتر مانند بی‌کربنات سدیم یا یخ خشک استفاده می‌شود که ایمنی بیشتری دارد.
- محیط‌های کاربری: سند بلاست عموماً در محیط‌های صنعتی سنگین کاربرد دارد، اما ساب بلاست به دلیل تنوع مواد ساینده می‌تواند در محیط‌های حساستر و برای کاربردهای دقیق‌تر نیز به‌کار رود.
مزایا و معایب ساب بلاست و سند بلاست
مزایای سند بلاست:
- کارایی بالا در حذف زنگ‌زدگی و لایه‌های ضخیم.
- ایجاد سطح صاف و آماده برای رنگ‌آمیزی یا پوشش‌دهی.
معایب سند بلاست:
- خطرات بهداشتی به‌ویژه برای دستگاه تنفسی به‌علت انتشار ذرات ریز سیلیس.
- ایجاد گرد و غبار زیاد در محیط.
مزایای ساب بلاست:
- امکان استفاده از مواد ساینده متنوع و سازگار با محیط زیست.
- مناسب برای کاربردهای حساس و تمیزکاری دقیق‌تر.
معایب ساب بلاست:
- ممکن است برای برخی کاربردهای سنگین‌تر (مانند حذف لایه‌های ضخیم زنگ‌زدگی) کارایی کمتری نسبت به سند بلاست داشته باشد.
شات بلاست
یکی از انواع روش‌های ساب بلاست شات بلاست بوده که در این روش ساچمه‌های فلزی به جای ذرات شن و ماسه با فشار به سطح پرتاب می‌شوند و به این ترتیب باعث پاکسازی و یا رنگزدایی می‌شوند. معمولا از شات بلاست برای پاکسازی و یا آماده سازی سطوح فلزی استفاده می‌شود.
شات بلاست نیز به ۲ صورت انجام می‌شود:
- شات بلاست با استفاده از هوازنی: در این روش مثل سند بلاست، ساچمه‌ها با استفاده از هوای فشرده به سطح پاشیده خواهد شد.
- شات بلاست توربینی: با استفاده از یک توربین دوار ساچمه‌ها به سطح پرتاب خواهند شد.
آیا تفاوتی بین سند بلاست و یا شات بلاست وجود دارد؟
از تفاوت بین این دو روش می‌توان به جنس ذرات ساینده، ابزار و تجهیزات مورد نیاز و روش پرتاب ذرات اشاره کرد. علاوه بر این شاید این طور بتوان گفت که سندبلاست یک روش سریع و اقتصادی بوده و معمولا از آن برای ترمیم سطوح حساستر و یا پاکسازی سطحی استفاده می‌شود. درواقع با فشار پایین هوا و استفاده از ذرات نرمتر می‌توان با ریسک پایین و بدون خسارات احتمالی به نتیجه دلخواه رسید. در مقابل شات بلاستینگ در مواردی به کار می‌رود که نیاز به ترمیم عمقیتری داشته باشیم. در نتیجه نیازمند زمان بیشتر و ابزار پیشرفتهتری برای انجام دقیق آن هستیم.
حال باتوجه به موارد ذکر شده شات بلاست بهتر است یا سند بلاست؟
در جواب این سوال باید گفت در واقع هیچ خوب و بدی در این مورد وجود ندارد. انتخاب مناسبترین روش به میزان آسیب وارد شده به سطح، میزان بودجه ی شما و جنس سطح آسیب دیده و همینطور ابعاد آن بستگی دارد. بنابراین اگر تصمیم دارید از بلاستینگ استفاده کنید بهتر است با یک متخصص مشاوره کنید.
نتیجه‌گیری
ساب بلاست یک روش کلی‌تر برای تمیزکاری و آماده‌سازی سطوح است که شامل تکنیک‌های مختلفی می‌شود، از جمله سند بلاست. سند بلاست به‌عنوان یکی از روش‌های اصلی ساب بلاست از شن یا سیلیس استفاده می‌کند و بیشتر برای سطوح فلزی به‌کار می‌رود، اما ساب بلاست به دلیل تنوع مواد ساینده کاربرد گسترده‌تری دارد و می‌تواند در صنایع مختلف با حساسیت‌های متفاوت استفاده شود.