با اینکه از لوله‌ها اغلب در کاربردهای انتقال سیالات استفاده می‌شود، اما نوع خاصی از این محصولات وجود دارند که از آن‌ها به‌عنوان بستری برای محافظت از کارگران، دسترسی آسان‌تر به نقاط مرتفع و نیز ساخت و تکمیل یک سازه مهندسی استفاده می‌شود. این لوله‌ها به‌صورت یک شبکه به‌هم‌پیوسته در کنار هم قرار می‌گیرند و به لوله داربستی یا اسکافلد معروف‌اند. ازآنجایی‌که لوله‌های داربست باید تا زمان تکمیل ساخت‌وساز در شرایط متغیر محیطی دوام آورند، نیازمند برخورداری از مشخصه‌های مطلوب ازجمله استحکام کافی و مقاومت به زنگ‌زدگی هستند. چراکه کیفیت و دوام آن‌ها مستقیماً با ایمنی کارگران در ارتباط است. درنتیجه باید به هنگام خرید این محصول بسیار دقت شود. در همین راستا به مهم‌ترین نکات فنی لوله‌های داربستی در قالب راهنمای خرید لوله داربست اشاره خواهیم کرد.
معرفی لوله داربست
لوله داربست به لوله‌هایی درزدار یا بدون درز گفته می‌شود که از آن‌ها برای داربست بندی به‌منظور ساخت و تکمیل سازه‌های مختلف و همچنین تمیزکاری نمای ساختمان‌های مرتفع استفاده می‌شود. این لوله‌ها از فولاد St37 و در برخی موارد بنا به درخواست مشتری در گرید St52 تولید می‌شوند. لوله‌های داربستی نسبت به لوله‌های مانیسمان و لوله‌های درزداری که در خطوط انتقال مورداستفاده قرار می‌گیرند تنوع و کارایی گسترده ندارند؛ اما از طرفی هم نمی‌توانید جایگزینی برای آن در ساختمان‌سازی بیابید! در گذشته از داربست‌های چوبی در چنین کاربردهایی استفاده می‌شد اما این داربست‌ها فاقد ایمنی و استحکام کافی بودند و به همین دلیل جای خود را به لوله‌های داربستی فولادی دادند و امروزه این لوله‌ها در داربست بندی بی‌رقیب هستند.
نکات قبل از خرید لوله داربست
چنانچه قصد خرید لوله داربست را دارید، باید بدانید که این لوله‌ها را با چه مشخصاتی و از کدام تولیدکنندگان خریداری نمایید. چراکه سهل‌انگاری در خرید لوله داربست باکیفیت، موجب تلفات جانی و مالی هنگفتی خواهد شد. در ادامه به مهم‌ترین پارامترهایی که باید قبل از خرید لوله داربستی به آن‌ها توجه نمایید اشاره خواهیم کرد.
بررسی مشخصات ابعادی و ظاهر
لوله‌های داربستی در سایز 1 و ½ اینچ معادل 48.3 میلی‌متر تولید می‌شوند. این سایز بیانگر قطر خارجی لوله است و متفاوت از ضخامت آن است. ضخامت لوله‌های داربست بین 2 تا 5 میلی‌متر متغیر است که پرکاربردترین آن‌ها نیز ضخامت‌های 2 و 2.5 هستند. همچنین، این محصولات در طول استاندارد 6 متری تولید و عرضه می‌شوند. بنابراین، برای ارزیابی کیفیت لوله‌های داربستی باید به این پارامترها توجه شود. ضمن اینکه، لوله‌های داربست باکیفیت فاقد هرگونه آثار تاب خوردگی، انحنا، زنگ‌زدگی و پوسیدگی هستند و وزن آن‌ها نیز در محدوده استاندارد قرار دارد.
توجه به وزن لوله داربست
وزن لوله داربست علاوه بر اینکه به‌صورت مستقیم بر قیمت این محصول اثرگذار است، تعیین‌کننده کیفیت و استاندارد بودن یا نبودن آن نیز است. هرچه وزن لوله داربستی به وزن اشتال یا وزن درج‌شده در جدول وزنی نزدیک‌تر باشد، نشان از کیفیت بالاتر محصول دارد. اما یک نکته بسیار مهم در این رابطه وجود دارد و آن وجود لوله‌های داربستی در دو وزن متفاوت با ضخامت مشابه است. بدین‌صورت که مثلاً لوله‌های ضخامت 2 میل در دو وزن 14 و 16 کیلوگرمی در بازار موجودند.
انتخاب تولیدکننده معتبر
یکی از مهم‌ترین پارامترها در هنگام خرید لوله داربست، توجه به برند تولیدکننده آن است. کارخانه‌های معتبر لوله‌های داربستی را در محدوده وزنی و ابعادی استاندارد تولید و عرضه می‌کنند. همچنین، در تولید این لوله‌ها از ورق‌های باکیفیت استفاده می‌شود و کیفیت درز جوش در آن‌ها نیز مطمئن‌تر است. از طرفی، این تولیدکنندگان محصولات خود را به همراه گواهی کنترل کیفی ارائه می‌کنند و از این بایت خیال شما از خرید کالای اصل راحت خواهد بود. برترین تولیدکنندگان لوله داربست در ایران عبارت‌اند از:
- کارخانه نورد و لوله اهواز
- کارخانه فولاد مبارکه اصفهان
- تعاونی فولاد علویجه
- لوله و پروفیل صابری
- صدرا پروفیل تهران
قیمت لوله داربستی
پس‌ازاینکه مشخصات لوله داربستی و محصولات تولیدکنندگان مختلف را ارزیابی کردید، نوبت به خرید این محصول می‌رسد. برای این منظور باید از آخرین قیمت لوله داربست اطلاع داشته باشید. ازآنجایی‌که این محصول از ورق‌های فولادی ساخته می‌شود، قیمت آن می‌تواند تحت تأثیر نوسانات قیمت ورق سیاه قرار گیرد. اما چون میزان تقاضا برای آن نسبت به دیگر لوله‌ها چندان بالا نیست، می‌توان گفت که عامل اصلی در تعیین قیمت لوله داربستی، قیمت ارز است.
نکات مهم پس از خرید لوله داربستی
پس از خرید لوله داربست، لازم است تا مشخصات فنی این لوله‌ها را با آنچه در استانداردها و برگه کنترل کیفی آمده است انطباق دهید. چنانچه مطابق نکات ذکرشده در راهنمای خرید لوله داربستی این محصول را تهیه نمایید، اقدامات کمی برای تشخیص اصالت و کیفیت لوله‌ها موردنیاز خواهد بود که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.
بررسی مشخصات ابعادی و وزن لوله
همان‌طور که گفته شد، لوله‌های داربستی در طول استاندارد 6 متر تولید می‌شوند. بنابراین حتماً باید لوله‌ها حاوی این طول باشند و از خرید لوله‌های با طول 5.9 متر یا کمتر اجتناب کنید. چراکه تعادل داربست در صورت استفاده از لوله‌های با طول کوتاه‌تر از حد استاندارد برهم می‌خورد و چنین امری خطرات جانی جدی به دنبال خواهد داشت. همچنین، این لوله‌ها در وزن‌های مختلفی برای ضخامت‌های یکسان موجودند. بنابراین، تطابق وزن لوله داربست با وزن مربوط به آن ضخامت خاص بسیار مهم است.
نحوه نگهداری لوله‌های داربستی
لوله‌های داربستی از ورق سیاه فولادی تولید می‌شوند و ازآنجایی‌که مقاومت به خوردگی این ورق‌ها در حد معمولی است، باید آن‌ها را به‌دوراز رطوبت انبار کنید. برای این منظور استفاده از پالت‌های چوبی به‌منظور جلوگیری از تماس لوله‌ها با سطح زمین و نیز استفاده از کاور برای عدم تماس آن‌ها با آب برف و باران توصیه می‌شود. ضمن اینکه، لوله‌های داربستی را می‌توان با رنگ‌آمیزی نسبت به عوامل خورنده و رطوبت مقاوم کرد.
توجه به کیفیت و ظاهر لوله‌ها پس از هر بار استفاده
لوله داربست در شبکه داربست بندی سازه‌ها هم برای نگهداری مصالح در ارتفاع بالا و هم برای استقرار کارگران روی آن مورداستفاده قرار می‌گیرد. بنابراین تنش‌های فشاری زیادی به آن‌ها وارد می‌شود و به‌مرورزمان ممکن است دچار اعوجاج یا تاب برداشتن شوند. در این مواقع، استفاده از لوله‌هایی که دچار خمیدگی شده‌اند مجاز نیست و لازم است تا لوله‌ها قبل از استفاده مجدد برای داربست بندی بررسی شوند.
لوله داربستی نو یا دست دوم؟
اختلاف قیمت زیاد بین لوله داربست نو و لوله داربست دست دوم موجب ترغیب خریداران به خرید لوله‌های دست دوم می‌شود. اما این امر زمانی بلامانع است که لوله‌های دست دوم فاقد آثار زنگ‌زدگی و تاب داشتن باشند و طول و وزن آن‌ها نیز استاندارد باشد. ازآنجایی‌که این لوله‌ها در صورت عدم برخورداری از کیفیت لازم، هزینه‌های جانی و مالی هنگفتی را به دنبال خواهند داشت، پیشنهاد می‌شود که حتی‌الامکان از خرید لوله داربست دست دوم اجتناب شود.
سؤالات متداول
1- لوله‌های داربستی در چه سایز و ابعادی در بازار موجودند؟
تمامی این لوله‌ها در سایز 1 و ½ اینچ و ضخامت‌های بین 2 تا 5 میل تولید و عرضه می‌شوند.
2- چگونه کیفیت لوله داربست را ارزیابی کنیم؟
برای تعیین کیفیت این محصولات باید وزن، طول، کیفیت درز جوش، کیفیت ورق مورداستفاده در آن‌ها و برند تولیدکننده را بررسی کنید.
3- آیا لوله داربست گالوانیزه در بازار موجود است؟
بله اما لوله‌های داربست گالوانیزه تنها به‌عنوان پایه فنس کارایی دارند و در داربست بندی استفاده نمی‌شوند.