نبشی و ناودانی چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
بررسی کامل دو مقطع پرکاربرد فولادی
در صنایع ساختمانی و صنعتی، مقاطع فولادی متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. نبشی و ناودانی از جمله این مقاطع هستند که کاربردهای گسترده‌ای در ساختمان‌سازی، صنایع فلزی و ماشین‌سازی دارند. در این مقاله آهن آلات نوین آرکا، تفاوت‌های این دو مقطع را از نظر شکل ظاهری، روش تولید، کاربردها و مزایا بررسی خواهیم کرد.
۱. تعریف نبشی و ناودانی
نبشی چیست؟
نبشی یک پروفیل فولادی است که دارای دو بال عمود بر هم است و به‌عنوان یک عضو تقویتی و اتصالات در سازه‌های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مقطع به‌صورت بال مساوی و بال نامساوی تولید می‌شود. نبشی‌ها در ضخامت‌ها و ابعاد مختلف ساخته شده و بسته به نوع کاربرد، به‌صورت پرسی یا فابریک تولید می‌شوند.
ناودانی چیست؟
ناودانی یک پروفیل با مقطع U شکل است که از یک سطح افقی (جان) و دو سطح عمودی (بال) تشکیل شده است. این مقطع نیز در دو نوع پرسی و فابریک تولید می‌شود و در انواع ساده و مشبک موجود است. ناودانی‌ها معمولاً در پروژه‌های عمرانی و ساخت سازه‌های فلزی کاربرد زیادی دارند.
۲. تفاوت‌های ساختاری نبشی و ناودانی
| ویژگی | نبشی | ناودانی |
|---|---|---|
| شکل ظاهری | دارای دو بال عمود بر هم | دارای یک جان و دو بال موازی |
| روش تولید | پرسی یا فابریک | پرسی یا فابریک |
| نوع اتصال | معمولاً در گوشه‌ها و تقاطع‌ها | معمولاً برای اسکلت‌های فلزی و شاسی‌سازی |
| کاربردها | اتصالات فلزی، قاب‌بندی، مقاوم‌سازی | اسکلت ساختمان، ساخت شاسی و تجهیزات |
| مقاومت در برابر بارگذاری | مناسب برای تحمل تنش‌های پیچشی و فشاری | مناسب برای تحمل بارهای خمشی و کششی |
۳. روش‌های تولید نبشی و ناودانی
روش تولید نبشی
- نبشی پرسی: در این روش، ورق فولادی با ضخامت مشخصی را تحت فشار قرار داده و به شکل نبشی در می‌آورند. این نوع نبشی دارای زوایای داخلی گرد و مقاومت کمتری نسبت به نبشی فابریک دارد.
- نبشی فابریک: این نوع نبشی مستقیماً از طریق فرآیند نورد گرم تولید می‌شود. در این روش، فولاد مذاب در قالب‌های مخصوص ریخته شده و سپس تحت نورد قرار می‌گیرد تا به شکل نهایی تبدیل شود. نبشی فابریک دارای زوایای دقیق‌تر و مقاومت بالاتری نسبت به نوع پرسی است.
روش تولید ناودانی
- ناودانی پرسی: در این روش، ورق فولادی توسط دستگاه‌های پرس به شکل U در می‌آید. این نوع ناودانی از نظر ابعاد دقت کمتری دارد اما برای کاربردهای سبک مناسب است.
- ناودانی فابریک: این نوع ناودانی از طریق نورد گرم یا سرد تولید شده و از دقت و استحکام بالاتری برخوردار است. ناودانی فابریک در سازه‌های صنعتی و عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۴. مقایسه کاربردهای نبشی و ناودانی
کاربردهای نبشی
- اتصالات در سازه‌های فلزی: نبشی‌ها در گوشه‌های سازه‌های فلزی برای ایجاد استحکام بیشتر استفاده می‌شوند.
- ساخت خرپا و بادبند: در سازه‌های بزرگ مانند سوله‌های صنعتی، نبشی به‌عنوان یکی از اجزای اصلی در ساخت خرپا و بادبند استفاده می‌شود.
- استفاده در قاب‌بندی و تقویت دیوارها: در برخی از ساختمان‌ها، نبشی‌ها برای افزایش استحکام دیوارهای غیر باربر به کار می‌روند.
- ساخت انواع تجهیزات صنعتی: از نبشی‌ها در ساخت تجهیزات صنعتی مانند قفسه‌های فلزی و استراکچرهای مهندسی استفاده می‌شود.
کاربردهای ناودانی
- استفاده در ساخت اسکلت‌های فلزی: ناودانی به‌دلیل شکل خاص خود، برای ساخت اسکلت ساختمان‌ها و سوله‌های صنعتی به کار می‌رود.
- شاسی‌سازی ماشین‌آلات و خودروها: این مقطع فولادی در ساخت شاسی انواع خودروها و ماشین‌آلات صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- استفاده در ساخت قاب و چهارچوب‌ها: از ناودانی در ساخت چهارچوب‌های درب و پنجره‌های فلزی نیز استفاده می‌شود.
- تکیه‌گاه در سازه‌های فلزی: در برخی از سازه‌های خاص مانند نرده‌های فلزی و سقف‌های کاذب، از ناودانی برای تکیه‌گاه استفاده می‌شود.
۵. مزایا و معایب نبشی و ناودانی
مزایای نبشی
✔ استحکام و مقاومت بالا در برابر نیروهای فشاری و پیچشی
✔ امکان استفاده در اتصالات و سازه‌های مختلف
✔ وزن سبک‌تر نسبت به برخی مقاطع فولادی مشابه
✔ هزینه تولید پایین‌تر در مقایسه با برخی پروفیل‌های دیگر
معایب نبشی
✖ در بارگذاری‌های سنگین، نیاز به استفاده ترکیبی با دیگر مقاطع فولادی دارد
✖ در صورت استفاده نادرست، امکان خمیدگی در اثر فشار وجود دارد
مزایای ناودانی
✔ استحکام بالا در برابر بارهای خمشی
✔ کاربرد وسیع در صنعت ساختمان و ماشین‌سازی
✔ قابلیت اتصال آسان در سازه‌های فلزی
✔ تنوع در ابعاد و ضخامت
معایب ناودانی
✖ وزن بالاتر نسبت به نبشی در ابعاد مشابه
✖ حساسیت به زنگ‌زدگی در محیط‌های مرطوب (در صورت عدم گالوانیزه بودن)
نتیجه‌گیری
نبشی و ناودانی هر دو از مقاطع فولادی پرکاربرد هستند که بسته به نیاز پروژه‌های صنعتی و ساختمانی انتخاب می‌شوند. نبشی بیشتر در اتصالات و مقاوم‌سازی سازه‌ها به کار می‌رود، در حالی که ناودانی معمولاً در ساخت اسکلت‌های فلزی و شاسی‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. انتخاب بین این دو مقطع بستگی به نوع کاربرد، میزان بارگذاری و شرایط محیطی دارد. با شناخت ویژگی‌های هر یک، می‌توان بهترین گزینه را برای هر پروژه انتخاب کرد.
