چالش تولیدکنندگان؛ از قیمتگذاری دلاری تا تداوم رقابت در بازار آهن
به گزارش اهن الات نوین راکا بازار آهنآلات کشور، بهعنوان یکی از ارکان اصلی صنایع تولیدی و ساختمانی، در سالهای اخیر با چالشهای متعددی مواجه بوده است. از قطعیهای مکرر انرژی تا نوسانات قیمتها در بورس کالا، این عوامل تأثیرات عمیقی بر زنجیره تولید و مصرف این محصولات داشته است. در ادامه به مرور ابعاد مختلف این چالشها و بررسی عوامل داخلی و بینالمللی موثر بر بازار پرداختهایم تا تصویری جامع از وضعیت کنونی ارائه کنیم.در نهایت، راهکارهای کاربردی برای بهبود وضعیت و ایجاد تعادل پایدار در زنجیره تأمین و بازار عرضه پیشنهاد شده است.
بحران انرژی و تأثیرات آن بر بازار آهنآلات
ناترازی انرژی در کشور، به عنوان یکی از مهمترین چالشهای صنایع تولیدی، فشار قابل توجهی به تولیدکنندگان آهنآلات وارد کرده است. قطعی برق و گاز که ناشی از سرمایهگذاری ناکافی در زیرساختهای انرژی است، موجب کاهش تولید و افزایش هزینهها شده است. در صنایع معدنی و فلزی، این قطعیها ضررهای سنگینی به دنبال داشته و روند عرضه محصولات را مختل کرده است. بهرغم تأکید بر استفاده از انرژیهای جایگزین مانند خورشیدی، موانع زیرساختی و اداری، این راهکارها را ناکارآمد کرده است.
از سوی دیگر، نبود مدیریت یکپارچه در حوزه انرژی و شدت بالای مصرف، این بحران را تشدید کرده است. صنایع آهنآلات برای حفظ توان تولید، نیازمند برنامهریزی دقیق و حمایتهای دولتی در جهت تأمین انرژی پایدار هستند.
در بازار آزاد محصولات فولادی و أنواع مقاطع مختلف زنجیره آهنآلات و فولاد اما شاهد جریانات نسبتا متفاوتی بودهایم، بهعنوان مثال در بازار میلگرد اکثر مبادی فروش کاهش قیمتی را گزارش کردهاند. میلگرد قائم با کاهش ۲.۶درصدی بیشترین ریزش قیمتی را داشته است و در سایزهای ۱۴ الی ۳۲ به سطح ۲۷ هزار و ۲۶۰ تومان بهازای هر کیلوگرم رسیده است. در مرتبه دوم میلگرد راد همدان با ۱،۵ درصد کاهش قیمتی به کانال ۲۸ هزار و ۸۹۰ تومانی در سایزهای یاد شده رسیده است.
قیمت تیرآهن ولیکن نوسان خاصی نداشته و شرایطی باثبات را طی میکند. تنها در برخی از سایزها، همچون تیرآهن سایز ۱۴ فایکو کاهش ۱،۱ درصدی را شاهد بودهایم .
مشکلات قیمتگذاری در بورس کالا
نحوه قیمتگذاری محصولات آهنی در بورس کالا یکی از موضوعات بحثبرانگیز است. در حالی که این مکانیزم به شفافیت قیمتها کمک کرده، رقابتهای شدید در بورس موجب افزایش چشمگیر قیمتها شده است. محصولات فولادی که با هزینههای داخلی و یارانههای دولتی تولید میشوند، به دلیل قیمتگذاری دلاری در بورس، به کالایی گران برای مصرفکنندگان نهایی تبدیل شدهاند.
این اختلاف میان قیمت تمامشده و قیمتهای عرضهشده در بورس، فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان سازههای فلزی وارد کرده است. برای رفع این معضل، نیاز است سیاستهای جدیدی در جهت تنظیم بازار و کاهش رقابت ناسالم اعمال شود. در همین بین جا دارد به میزان عرضه و تقاضا محصولات بالادستی زنجیره فولاد که در روز گذشته در تالار صنعتی مورد معاملات قرار گرفته است بپردازیم.
تحلیل عرضه و تقاضا در بازار فولاد
بازار آهنآلات طی روز گذشته شاهد عرضه ۳ میلیون و ۷۱۴ هزار تن محصولات فولادی در تالار صنعتی و حراج باز بورس کالا بود. از این حجم عرضه، تنها ۴۱۰ هزار و ۵۰۰ تن معادل ۱۱ درصد به معامله رسید. این نسبت پایین تقاضا به عرضه میتواند نشاندهنده رکود نسبی در بازار یا انتظارات نزولی فعالان در مورد قیمتها باشد. چنین وضعیتی معمولاً به کاهش فعالیتهای عمرانی و ساختوساز مرتبط است که میتواند بر تقاضای کل محصولات فولادی تأثیر بگذارد.
در بازار سنگآهن نیز شرایط مشابهی مشاهده شد. از میان ۳۰۰ هزار تن سنگآهن کلوخه عرضهشده، تنها ۲ هزار و ۵۰۰ تن به فروش رسید که معادل کمتر از ۱ درصد کل عرضه است. قیمت این محصول نیز با کاهش ۳ درصدی نسبت به نرخ پایه روبهرو شد. در عین حال، سنگآهن دانهبندی با عرضه ۲ میلیون و ۱۸ هزار و ۵۰۰ تن، هیچ معاملهای نداشت که بازتاب ضعف تقاضا و شرایط نامناسب بازار است.
اما در بخش کنسانتره سنگآهن، از ۶۶۲ هزار و ۵۰۰ تن عرضه، ۷۵ هزار تن معادل ۱۱ درصد به فروش رسید. این آمار نیز ضعف تقاضای واقعی را نشان میدهد، اگرچه قیمت این محصول با رقابت اندکی معادل ۰.۲ درصد بالاتر از نرخ پایه به ثبت رسید. در مقابل، گندله سنگآهن وضعیت بهتری داشت و ۴۱ درصد عرضهها (۲۸۰ هزار تن از ۶۸۰ هزار تن) معامله شد که میتواند نشانهای از تمرکز تولیدکنندگان بر محصولاتی با ارزش افزوده بالاتر باشد.
در بخش محصولات آهن اسفنجی، شاهد تقاضای قابلتوجهی بودیم؛ تمام ۴۳ هزار تن آهن اسفنجی و ۱۰ هزار تن بریکت عرضهشده به فروش رسید. قیمت این محصولات با رقابت ۳ درصدی و ۰.۳ درصدی نسبت به نرخ پایه معامله شدند. این امر میتواند حاکی از نیاز مبرم واحدهای تولیدی برای تأمین مواد اولیه با هدف جلوگیری از کاهش تولید باشد.
تأثیر روندهای جهانی بر بازار داخلی آهنآلات
روندهای جهانی نیز نقش مهمی در شکلگیری بازار داخلی دارند. چین، بهعنوان بزرگترین بازیگر صنعت فولاد، در تلاش است با سیاستهای انبساطی، رشد اقتصادی و تقاضای داخلی خود را تقویت کند. با این حال، کاهش اعتماد عمومی و رکود در بازار مسکن چین، تأثیرات منفی بر صادرات فولاد و محصولات مرتبط داشته است. این عوامل، به همراه زمستان سخت و کاهش تقاضای جهانی، موجب ثبات نسبی قیمتها در بازار جهانی شده است.
در سوی دیگر، روسیه با عرضه محصولات میانی مانند بیلت و اسلب به قیمتهای رقابتی، نقش مهمی در تأمین بازار منطقه ایفا میکند. اما سیاستهای حمایتی کشورها برای تولید داخلی و افزایش تعرفههای وارداتی، محدودیتهایی برای صادرات ایجاد کرده است.
چشمانداز بازار آهنآلات چگونه است؟
آینده بازار آهنآلات ایران، تحت تأثیر چالشهای داخلی و روندهای جهانی، نیازمند اصلاحات و اقدامات راهبردی است. در این راستا، توسعه زیرساختهای انرژی بهعنوان یکی از اولویتهای اصلی مطرح است. احداث نیروگاههای اختصاصی برای شهرکهای صنعتی و جلب سرمایهگذاری در این حوزه میتواند به کاهش ناترازی انرژی کمک شایانی کند.
علاوه بر این، بازنگری در مکانیزم قیمتگذاری محصولات فولادی ضروری است. اصلاح شیوههای عرضه در بورس کالا و ایجاد تعادل میان منافع تولیدکنندگان و مصرفکنندگان داخلی، میتواند به پایداری بازار و تقویت اعتماد فعالان این حوزه منجر شود.
در نهایت، تقویت حضور ایران در بازارهای جهانی اهمیت ویژهای دارد. تسهیل شرایط برای تولیدکنندگان جهت ورود به بازارهای بینالمللی، بهویژه در منطقه خاورمیانه و آفریقا، میتواند زمینهساز ایجاد مزیتهای رقابتی پایدار شود و فرصتهای جدیدی را برای توسعه صنعت آهنآلات فراهم آورد
بازار آهن آلات ایران در مسیر پرچالشی قرار دارد که عبور از آن نیازمند برنامهریزی دقیق، هماهنگی میان بخش خصوصی و دولتی و بهرهگیری از فرصتهای بینالمللی است. با رفع موانع زیرساختی و ایجاد شفافیت در قیمتگذاری، این بازار میتواند نقش موثرتری در توسعه صنعتی و اقتصادی کشور ایفا کند.