سنگ آهن و فولاد دو کالای وابسته به هم هستند که زمینه‌ساز تحولات صنعتی و مدرن در جهان شده‌اند. فولاد به‌عنوان یکی از مواد اولیه مهم برای ایجاد زیرساخت‌های صنعتی، نقشی کلیدی در موفقیت برنامه‌های جهانی مانند دیجیتالی شدن و صنعتی‌شدن بسیاری از کشورها ایفا می‌کند. در ایران، با وجود پیشرفت‌های قابل توجه این صنعت، چالش تأمین پایدار مواد اولیه همچنان پابرجاست. آنگونه که مهدی کرباسیان، یکی از مدیران سابق ایمیدرو (سازمان نوسازی و توسعه صنایع معدنی)، در گفتگو با خبرنگار آهن‌آلات نوین ارکا اعلام کرده، باوجود ذخایر بالای سنگ آهن، صنعت فولاد کشور به دلیل عدم سرمایه‌گذاری مناسب، با کمبود جدی سنگ آهن در سال‌های آینده مواجه خواهد شد. تاکنون اکتشافات تنها در معادن سطحی صورت گرفته و هیچ اقدام جدی برای استخراج از معادن عمقی آغاز نشده است.
سهم قابل توجه ذخایر سنگ آهن در ایران
کارشناسان معتقدند ایران در میان کشورهای آینده‌دار در صنعت فولادسازی قرار دارد، زیرا سهم قابل توجهی از ذخایر سنگ آهن در ایران متمرکز شده و صنعت فولادسازی آن نیز در حال توسعه است. انتظار می‌رود با سرمایه‌گذاری‌های مناسب، وضعیت تولید سنگ آهن و فولاد در آینده بهبود یابد. در غیر این صورت، تأمین پایدار سنگ آهن به‌عنوان ماده اولیه اصلی برای صنایع فولادی به چالشی مهم تبدیل خواهد شد.
ضعف سرمایه‌گذاری؛ عامل اکتشاف و استخراج پایین
مهدی کرباسیان در گفت‌وگو با خبرنگار آهن‌آلات نوین ارکا در مورد دغدغه‌های تأمین مواد اولیه برای صنایع فولادی عنوان کرد:
«ضعف سرمایه‌گذاری مهم‌ترین دلیل کاهش اکتشاف و استخراج در صنایع معدنی است. این مشکل تنها به صنعت معدن محدود نمی‌شود و نرخ سرمایه‌گذاری در کشور تقریباً به صفر رسیده است.»
سرمایه‌گذاری در معادن عمقی آغاز نشده است
وی در ادامه افزود: «در دهه گذشته، سرمایه‌گذاری در مقابل استهلاک به‌طور قابل توجهی پایین بوده است. اگرچه ذخایر مناسبی از سنگ آهن استخراج‌نشده وجود دارد، اما به دلیل نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان، کار عمده‌ای در این بخش انجام نشده است.»
کرباسیان تأکید کرد که تنها در معادن روباز کشور فعالیت شده است و هنوز هیچ اقدامی برای معادن عمقی صورت نگرفته است. «تنها راه رفع این نگرانی‌ها، تمرکز بر سرمایه‌گذاری در بخش استخراج معادن عمقی است.»
ظرفیت احیای صنایع فولادی در سوریه
وی با اشاره به فرصت‌های پس از خروج سوریه از بحران، افزود:
«ایران به‌عنوان کشوری صاحب صنعت و دارنده منابع غنی سنگ آهن، ظرفیت تولید و صادرات فولاد را دارد. انرژی ارزان در کشور ما یک مزیت نسبی محسوب می‌شود و این فرصت وجود دارد که با صادرات خدمات فنی و مهندسی، به کشورهایی مانند سوریه در ساخت و احیای صنایع فولادی کمک کنیم.»
چالش‌های تأمین مواد اولیه و ظرفیت پایین تولید
محسن محمدخانی، مدیرکل دفتر کانه‌آرایی و فرآوری مواد معدنی سازمان زمین‌شناسی، اخیراً اعلام کرده که سالانه حدود ۱۰۰ میلیون تن سنگ آهن در کشور استخراج می‌شود، درحالی‌که ظرفیت فرآوری ۱۶۰ میلیون تن کانسنگ آهن در کشور وجود دارد. وی تأکید کرد که سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در حوزه فرآوری سنگ آهن انجام شده، اما در تأمین خوراک این واحدها مشکل وجود دارد.
ذخایر سنگ آهن ایران و نیاز به اکتشافات جدید
محمدخانی در ادامه گفت:
«ذخایر سنگ آهن ایران حدود ۳ و نیم میلیارد تن برآورد می‌شود. در افق ۱۴۰۴، قرار بود ظرفیت تولید فولاد کشور به ۵۵ میلیون تن برسد، اما تاکنون تنها ۳۳ میلیون تن از این هدف محقق شده است.»
وی در پایان اظهار داشت:
«با توجه به روند فعلی استخراج، ذخایر موجود سنگ آهن کشور در ۱۰ تا ۱۵ سال آینده به پایان خواهد رسید. ازاین‌رو، سرمایه‌گذاری در اکتشاف ذخایر جدید سنگ آهن ضروری است.»
با توجه به نیاز کشور به سرمایه‌گذاری در صنایع معدنی و اکتشاف ذخایر جدید، آهن‌آلات نوین ارکا به‌عنوان مرجع تخصصی تأمین آهن و فولاد کشور، آماده ارائه خدمات تخصصی و مشاوره در این حوزه است.