فلنج عینکی جهت اتصال به اتصالات جوشی یا نازل‌های تجهیزات و مخازن در دو نوع معمولی و بلند ساخته می شود.به علت ضخامت کافی در جاهایی که دما زیاد و تنش های برشی فشاری و ارتعاشی وجود دارد بکار میرود. لذا فلنج یکی از بخش‌های اصلی در لوله‌کشی صنعتی است که اتصال بین لوله‌ها به شیرآلات و سایر اجزای سیستم تاسیساتی را ایجاد می‌کند. فلنج‌ها در مدل‌های مختلفی تولید می‌شوند و کاربردهای متفاوتی نیز دارند. فلنج عینکی (Spectacle Blind) یکی از مدل‌های آن است که دو قطعه دیسکی دارد و قطعات آن با یک پل فولادی به یکدیگر متصل شده‌اند. این فلنج ازنظر ظاهری به عینک شباهت دارد؛ از‌این‌رو، آن را فلنج عینکی می‌نامند. در ادامه هرآنچه که درباره فلنج مدل عینکی باید بدانید را شرح داده‌ایم.
فلنج عینکی چیست؟ کاربرد
همان‌طور که اشاره شد، فلنج عینکی یا سپکتیکال فلنج متشکل از دو دیسک مجزا با اندازه یکسان است که با پل فولادی به یکدیگر وصل شده‌اند؛ یکی از این دیسک‌ها، توپر بوده و دیگری توخالی است. دیسک توپر فلنج باعث مسدود شدن جریال سیال خطوط لوله می‌شود و دیسک توخالی آن جهت باز کردن مسیر عبور سیال کارایی دارد. بنابراین، فلنج مدل عینکی با هدف باز و بسته کردن سیستم لوله و کنترل جریان آن مورداستفاده قرار می‌گیرد. از این فلنج در جایی که لوله یا سایر اجزای سیستم لوله‌کشی به صورت منظم جدا از یکدیگر هستند یا مواردی که سیال در کل سیستم مرتب متوقف می‌شود، استفاده می‌کنند.
انواع فلنج عینکی
فلنج عینکی به سه دسته زیر تقسیم می‌شود:
- فلنج عینکی صاف (FF): سطح دیسک صاف و مسطح بوده و مناسب واشرهای صاف و موقعیت‌های کم‌فشار است.
- فلنج عینکی برجسته (RF): سطح دیسک دارای ضخامت زیادی است. این فلنج با واشرهای نیمه فلزی استفاده می‌شود.
- فلنج عینکی حلقه مشترک (RTJ): یک شیار بر روی سطح دیسک خود دارد و به همراه واشرهای حلقه‌ای بکار گرفته می‌شود.
مشخصات فلنج عینکی
فلنج عینکی با توجه به مدل و محل بکارگیری آن در جنس‌های فولادی، آلیاژی و استیل ضد زنگ تولید می‌شود. سایز آن نیز طبق استاندارد ASME-B16.48 از 1 تا 24 اینچ موجود است و همین‌طور، به کلاس‌های 150، 300، 600، 900، 1500 و 2500 تقسیم می‌شود. ضخامت دیسک‌های فلنج نیز به کلاس آن‌ها بستگی دارد. به‌طورکلی، مشخصات ابعادی فلنج‌های عینکی به استاندارد کلاس‌های آن‌ها بستگی دارد. البته فلنج‌های عینکی انعطاف‌پذیری مناسبی دارند و آن‌ها را می‌توان طبق خواسته مشتری تولید کرد. همچنین، برای نصب فلنج‌ها نیازی به عملیات جوشکاری نیست.
فرایند تولید و استفاده از فلنج عینکی
فلنج عینکی طی فرآیند ماشین‌کاری قطعه‌ای فلز غالبا از جنس فولاد ساخته می‌شود. این قطعه را به اندازه قطر خط لوله برش می‌زنند تا به فلنج عینکی در ابعاد موردنظرشان تبدیل شود. فلنج مدل عینکی در زمان استفاده میان دو فلنج دیگر بسته می‌شود و آن را توسط یک گسکت مناسب آببند می‌کنند. به‌طورکلی، برای استفاده از آن در خطوط لوله به فلنج عینکی، فلنج‌های دیگر، گسکت یا آببند و پیچ و مهره نیاز است. نحوه کارکرد فلنج عینکی نیز این‌گونه است که حول محور پل قرار می‌گیرد و در وسط آن به گردش در می‌آید. برخی مواقع، بخش کور و گاهی نیز قسمت پر آن در مسیر قرار می‌گیرد که موجب باز و بسته شدن جریان سیال می‌شود. به این ترتیب، فلنج عینکی در زمره قطعات مخصوص و پرکاربرد سیستم‌های لوله‌کشی قرار می‌گیرد.