شیر فلکه سوزنی (که به آن گلاب ولو نیز می‌گویند) یکی از انواع شیرهای صنعتی است که برای کنترل جریان عبوری سیالات استفاده می‌شود. این نوع شیر به‌جای استفاده از گیت یا دروازه برای باز و بسته کردن، از یک صفحه گرد یا میله مخروطی بهره می‌برد که به‌صورت افقی درون شیر قرار گرفته و روی یک رینگ برای آب‌بندی قرار می‌گیرد. این ساختار به شیر اجازه می‌دهد جریان را با دقت بیشتری کنترل کند، در حالی که شیرهای کشویی (گیت ولو) برای این نوع کاربرد مناسب نیستند.
ساختار شیر فلکه سوزنی
شیر فلکه سوزنی به‌گونه‌ای طراحی شده که سیال از یک سمت وارد و از سمت دیگر خارج می‌شود. جهت ورود و خروج سیال توسط فلشی که روی شیر قرار دارد مشخص شده است. برخلاف شیرهای کشویی که جهت ورود و خروج سیال در آن‌ها اهمیتی ندارد، در شیر فلکه‌های سوزنی باید سیال از سمتی وارد شود که مستقیماً به زیر صفحه برخورد کند. این ویژگی به شیر کمک می‌کند تا جریان سیال را کنترل و تنظیم کند.
کاربردهای شیر فلکه سوزنی
شیر فلکه‌های سوزنی به‌طور گسترده در صنایع مختلف مانند آب، گاز، نفت، و پتروشیمی استفاده می‌شوند. آن‌ها برای کنترل دقیق جریان در خطوط لوله و به‌ویژه در محل‌هایی که نیاز به تنظیم و تخلیه سیال داریم، بسیار کاربردی هستند. به دلیل ساختار محکم و توانایی کنترل دقیق جریان، این نوع شیرها به‌خوبی در شرایطی که سرعت سیال بالا است، عملکرد مناسبی از خود نشان می‌دهند.
عملکرد دستی و اتوماتیک
شیر فلکه سوزنی می‌تواند به‌صورت دستی یا اتوماتیک عمل کند. در حالت دستی، دسته شیر حول محور خود می‌چرخد و صفحه اصلی شیر که به شفت متصل است، در جهت بالا و پایین حرکت می‌کند و بدین‌ترتیب جریان سیال را تنظیم می‌کند. در حالت اتوماتیک، از محرک‌های برقی یا پنوماتیک استفاده می‌شود که از اتاق فرمان دستور گرفته و عملیات باز و بسته کردن شیر را انجام می‌دهند.