نبشی و ناودانی چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
بررسی کامل دو مقطع پرکاربرد فولادی
در صنایع ساختمانی و صنعتی، مقاطع فولادی متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. نبشی و ناودانی از جمله این مقاطع هستند که کاربردهای گسترده‌ای در ساختمان‌سازی، صنایع فلزی و ماشین‌سازی دارند. در این مقاله آهن آلات نوین آرکا، تفاوت‌های این دو مقطع را از نظر شکل ظاهری، روش تولید، کاربردها و مزایا بررسی خواهیم کرد.
۱. تعریف نبشی و ناودانی
نبشی چیست؟
نبشی یک پروفیل فولادی است که دارای دو بال عمود بر هم است و به‌عنوان یک عضو تقویتی و اتصالات در سازه‌های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مقطع به‌صورت بال مساوی و بال نامساوی تولید می‌شود. نبشی‌ها در ضخامت‌ها و ابعاد مختلف ساخته شده و بسته به نوع کاربرد، به‌صورت پرسی یا فابریک تولید می‌شوند.
ناودانی چیست؟
ناودانی یک پروفیل با مقطع U شکل است که از یک سطح افقی (جان) و دو سطح عمودی (بال) تشکیل شده است. این مقطع نیز در دو نوع پرسی و فابریک تولید می‌شود و در انواع ساده و مشبک موجود است. ناودانی‌ها معمولاً در پروژه‌های عمرانی و ساخت سازه‌های فلزی کاربرد زیادی دارند.
۲. تفاوت‌های ساختاری نبشی و ناودانی
| ویژگی | نبشی | ناودانی |
|---|---|---|
| شکل ظاهری | دارای دو بال عمود بر هم | دارای یک جان و دو بال موازی |
| روش تولید | پرسی یا فابریک | پرسی یا فابریک |
| نوع اتصال | معمولاً در گوشه‌ها و تقاطع‌ها | معمولاً برای اسکلت‌های فلزی و شاسی‌سازی |
| کاربردها | اتصالات فلزی، قاب‌بندی، مقاوم‌سازی | اسکلت ساختمان، ساخت شاسی و تجهیزات |
| مقاومت در برابر بارگذاری | مناسب برای تحمل تنش‌های پیچشی و فشاری | مناسب برای تحمل بارهای خمشی و کششی |
۳. روش‌های تولید نبشی و ناودانی
روش تولید نبشی
- نبشی پرسی: در این روش، ورق فولادی با ضخامت مشخصی را تحت فشار قرار داده و به شکل نبشی در می‌آورند. این نوع نبشی دارای زوایای داخلی گرد و مقاومت کمتری نسبت به نبشی فابریک دارد.
- نبشی فابریک: این نوع نبشی مستقیماً از طریق فرآیند نورد گرم تولید می‌شود. در این روش، فولاد مذاب در قالب‌های مخصوص ریخته شده و سپس تحت نورد قرار می‌گیرد تا به شکل نهایی تبدیل شود. نبشی فابریک دارای زوایای دقیق‌تر و مقاومت بالاتری نسبت به نوع پرسی است.
روش تولید ناودانی
- ناودانی پرسی: در این روش، ورق فولادی توسط دستگاه‌های پرس به شکل U در می‌آید. این نوع ناودانی از نظر ابعاد دقت کمتری دارد اما برای کاربردهای سبک مناسب است.
- ناودانی فابریک: این نوع ناودانی از طریق نورد گرم یا سرد تولید شده و از دقت و استحکام بالاتری برخوردار است. ناودانی فابریک در سازه‌های صنعتی و عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۴. مقایسه کاربردهای نبشی و ناودانی
کاربردهای نبشی
- اتصالات در سازه‌های فلزی: نبشی‌ها در گوشه‌های سازه‌های فلزی برای ایجاد استحکام بیشتر استفاده می‌شوند.
- ساخت خرپا و بادبند: در سازه‌های بزرگ مانند سوله‌های صنعتی، نبشی به‌عنوان یکی از اجزای اصلی در ساخت خرپا و بادبند استفاده می‌شود.
- استفاده در قاب‌بندی و تقویت دیوارها: در برخی از ساختمان‌ها، نبشی‌ها برای افزایش استحکام دیوارهای غیر باربر به کار می‌روند.
- ساخت انواع تجهیزات صنعتی: از نبشی‌ها در ساخت تجهیزات صنعتی مانند قفسه‌های فلزی و استراکچرهای مهندسی استفاده می‌شود.
کاربردهای ناودانی
- استفاده در ساخت اسکلت‌های فلزی: ناودانی به‌دلیل شکل خاص خود، برای ساخت اسکلت ساختمان‌ها و سوله‌های صنعتی به کار می‌رود.
- شاسی‌سازی ماشین‌آلات و خودروها: این مقطع فولادی در ساخت شاسی انواع خودروها و ماشین‌آلات صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- استفاده در ساخت قاب و چهارچوب‌ها: از ناودانی در ساخت چهارچوب‌های درب و پنجره‌های فلزی نیز استفاده می‌شود.
- تکیه‌گاه در سازه‌های فلزی: در برخی از سازه‌های خاص مانند نرده‌های فلزی و سقف‌های کاذب، از ناودانی برای تکیه‌گاه استفاده می‌شود.
۵. مزایا و معایب نبشی و ناودانی
مزایای نبشی
استحکام و مقاومت بالا در برابر نیروهای فشاری و پیچشی
امکان استفاده در اتصالات و سازه‌های مختلف
وزن سبک‌تر نسبت به برخی مقاطع فولادی مشابه
هزینه تولید پایین‌تر در مقایسه با برخی پروفیل‌های دیگر
معایب نبشی
در بارگذاری‌های سنگین، نیاز به استفاده ترکیبی با دیگر مقاطع فولادی دارد
در صورت استفاده نادرست، امکان خمیدگی در اثر فشار وجود دارد
مزایای ناودانی
استحکام بالا در برابر بارهای خمشی
کاربرد وسیع در صنعت ساختمان و ماشین‌سازی
قابلیت اتصال آسان در سازه‌های فلزی
تنوع در ابعاد و ضخامت
معایب ناودانی
وزن بالاتر نسبت به نبشی در ابعاد مشابه
حساسیت به زنگ‌زدگی در محیط‌های مرطوب (در صورت عدم گالوانیزه بودن)
نتیجه‌گیری
نبشی و ناودانی هر دو از مقاطع فولادی پرکاربرد هستند که بسته به نیاز پروژه‌های صنعتی و ساختمانی انتخاب می‌شوند. نبشی بیشتر در اتصالات و مقاوم‌سازی سازه‌ها به کار می‌رود، در حالی که ناودانی معمولاً در ساخت اسکلت‌های فلزی و شاسی‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. انتخاب بین این دو مقطع بستگی به نوع کاربرد، میزان بارگذاری و شرایط محیطی دارد. با شناخت ویژگی‌های هر یک، می‌توان بهترین گزینه را برای هر پروژه انتخاب کرد.
